De EU verdient een democratisch debat
'Kwaliteitskrant' wilde het niet publiceren. Omdat ik tegen censuur ben, zet ik het opiniestuk dan maar op m'n bescheiden weblog. Zeker lezen mensen!
Het blijft verbazen. Volgens Lode Delputte in De Morgen van 31 maart zouden we de Fransen moeten gaan uitleggen dat ze voor de Europese grondwet moeten stemmen. Want, zo wordt gesteld, de tegenstanders hebben het niet begrepen, ze vergissen zich, ze zien alleen ‘het gelobby van transnationale geldwolven’, en een ‘duister technocratisch-neoliberaal complot’. Ze kunnen met een nee-stem de Europese eenwording jaren in de tijd terugwerpen.
De woordkeuze is relevant. Zoals de hele redenering. Mogen we hierover enkele opmerkingen maken?
Ten eerste zijn de ‘voorstanders’ blijkbaar nog steeds niet gewonnen voor een normaal democratisch debat over de pro’s en de contra’s van een document dat het leven van de burgers voor lange jaren kan beïnvloeden. De Europese eenwording wordt gelijkgesteld met de goedkeuring van alles wat de Europese instellingen produceren, en dus ook die ‘grondwet’. Dat burgers de kans krijgen daar mee over te beslissen en daar hun mening over te geven, gaat velen te ver. Als ze bezwaren hebben tegen wat wordt voorgesteld worden ze meteen in het verdomhoekje geduwd. Worden ze verguisd als achterlijke lieden, zonder enig inhoudelijk argument.
Ten tweede schuwen de voorstanders daarbij geen kromme redeneringen. Eerst goedkeuren, dan wijzigen, ‘zoals overal ter wereld met grondwetten gebeurt’. Waarom zou er iets gewijzigd moeten worden in een tekst die, volgens de voorstanders, alleen maar vooruitgang biedt? En als er niet alleen maar vooruitgang in zit, maar ook problematische aspecten, zouden we die er dan niet beter eerst uithalen? En hoe denken die voorstanders overigens die wijzigingen aan te brengen als er eenparigheid van 25 landen nodig is?
Ten derde zijn de tegenstanders van dit grondwettelijk verdrag in het algemeen en de Fransen in het bijzonder, helemaal niet zo dom. Zij zijn inderdaad niet allemaal anti-Europeanen, integendeel zelfs. En juist omdat ze geloven in het belang van de Europese eenmaking, willen ze een goed verdrag. Zij willen een verdrag waar niet alleen de Europese Lidstaten, maar de hele wereld beter van kan worden. Juist dat is het verschil tussen het linkse en het rechtse verzet tegen deze ‘grondwet’. Wij geloven niet dat België het ‘alleen aan kan’, wij geloven niet in een bekrompen nationalisme. Wij geloven wel in een democratische samenwerking tussen landen, waarin de belangen en vooral de sociale bescherming van de bevolking kan opgenomen worden.
Enkele voorbeelden. We bepleiten in de hele wereld de democratie, maar de EU blijft ondemocratisch beslissen. De Bolkestein-richtlijn is wel degelijk problematisch, dat wordt nu eindelijk ook door de Europese Commissie toegegeven. Er moesten in Brussel 70.000 mensen op straat komen – waarover De Morgen nauwelijks heeft bericht – vooraleer dat mogelijk was. Echter, een democratisch debat hierover dat door de burgers kan worden gevolgd, blijft onmogelijk, ook mét de ‘grondwet’. In het Europees Parlement zijn de besprekingen openbaar, maar het voorbereidend werk in de Raad van Ministers gebeurt achter gesloten deuren. De Raad is mede-wetgever, maar hoe de landen zich daar gedragen, of ze voor of tegen zijn, of ze amendementen voorstellen of niet, we hebben er het raden naar. Enkel op het eind, als er wordt beslist, komt er volgens de ‘grondwet’ openbaarheid. Het democratisch tekort blijft bestaan in de EU, en dat is zeker zo voor alle materies waar het Europees Parlement niet mee mag beslissen.
Een ander voorbeeld. Het Handvest van sociale rechten. Wie de tekst vergelijkt met de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens, met het sociaal handvest van de Raad van Europa of met het Handvest voor de rechten van werknemers van de EU zelf, ziet meteen wat er allemaal ontbreekt. Dit Handvest geeft de Unie bovendien geen nieuwe bevoegdheden, dus het brengt de burgers eigenlijk niets bij. Op een ogenblik dat de sociale zekerheid overal onder druk staat, is dit bijzonder problematisch. De verzorgingsstaten moeten inderdaad aangepast worden aan de noden van een nieuwe tijd, maar we moeten zeker vermijden dat dit gepaard gaat met een afbouw ervan. Dit grondwettelijk verdrag kan dit niet verhinderen.
Het ultieme argument van de voorstanders is dan dat een afwijzing van de grondwet alle verworvenheden van een halve eeuw Europese eenmaking zou teniet doen. Maar waarom zouden we niet de tijd nemen om een goed verdrag te schrijven? Waarom kunnen we niet eens een balans opmaken van die verworvenheden en een verdrag schrijven waar de hele bevolking beter van wordt?
De ‘vrije en onvervalste concurrentie’, dat is zowat de rode draad door dit hele grondwettelijk verdrag. De Europese Centrale Bank blijft onafhankelijk en mag enkel aan inflatiebestrijding doen. Beperkingen op het kapitaalverkeer zijn verboden. De Lidstaten worden verplicht hun militaire capaciteiten te versterken. Wij geloven niet dat dit is om een betere, vreedzame en solidaire Europese Unie en een vreedzame, solidaire wereld mee uit te bouwen.
Als we ons vergissen, dan willen we graag argumenten horen die onze argumenten weerleggen. Daar slagen de voorstanders niet in. Zodat we meer en meer de indruk krijgen dat we het wel degelijk bij het rechte eind hebben. Wij zijn tegen dit grondwettelijk verdrag. Helaas mogen we daar in België niet over stemmen. Maar we willen wel alles doen om een democratisch debat mogelijk te maken. De Europese Unie verdient het.
Attac Vlaanderen
Dit opiniestuk werd gemaakt door de wetenschappelijke raad van Attac Vlaanderen en ondertekend door Eric Goeman, woordvoerder Attac Vlaanderen; Francine Mestrum, coördinator wetenschappelijke raad Attac Vlaanderen, dr. sociale wetenschappen; Lode Van Outrive, Prof. Em. Kuleuven; Ludo Abicht, docent filosofie UGent; Piet Saey, hoofddocent UGent Vakgroep Geografie; Eric Gryp, ex-senator Agalev; Jan Dumolyn, historicus UGent; Herman De Ley, Prof. Dr. UGent; Michel Van Hoorne, Ereprof. UGent; Frank Stappaerts, docent humanistiek; Georges Spriet, secretaris Vrede Vzw.; Filip De Bodt, coördinator Vzw. ’t Uilekot; Jan Soetewey, medewerker Christenen voor het Socialisme; Rita Mulier, eerste opdrachthoudster Emancipatiezaken Vlaamse Gemeenschap; Jaap Kruithof, filosoof; Stephen Bouquin, arbeidssocioloog Universiteit Amiens; Gie van den Berghe, ethicus/historicus/gastdocent UGent; Jan Blommaert, prof.dr. Vakgroep Afrikaanse talen en Culturen, UGent; Lieven De Cauter, cultuurfilosoof KULeuven; Guy Desolre, Prof. Em. ULB en adjunct-gouverneur Vlaams –Brabant.
Het blijft verbazen. Volgens Lode Delputte in De Morgen van 31 maart zouden we de Fransen moeten gaan uitleggen dat ze voor de Europese grondwet moeten stemmen. Want, zo wordt gesteld, de tegenstanders hebben het niet begrepen, ze vergissen zich, ze zien alleen ‘het gelobby van transnationale geldwolven’, en een ‘duister technocratisch-neoliberaal complot’. Ze kunnen met een nee-stem de Europese eenwording jaren in de tijd terugwerpen.
De woordkeuze is relevant. Zoals de hele redenering. Mogen we hierover enkele opmerkingen maken?
Ten eerste zijn de ‘voorstanders’ blijkbaar nog steeds niet gewonnen voor een normaal democratisch debat over de pro’s en de contra’s van een document dat het leven van de burgers voor lange jaren kan beïnvloeden. De Europese eenwording wordt gelijkgesteld met de goedkeuring van alles wat de Europese instellingen produceren, en dus ook die ‘grondwet’. Dat burgers de kans krijgen daar mee over te beslissen en daar hun mening over te geven, gaat velen te ver. Als ze bezwaren hebben tegen wat wordt voorgesteld worden ze meteen in het verdomhoekje geduwd. Worden ze verguisd als achterlijke lieden, zonder enig inhoudelijk argument.
Ten tweede schuwen de voorstanders daarbij geen kromme redeneringen. Eerst goedkeuren, dan wijzigen, ‘zoals overal ter wereld met grondwetten gebeurt’. Waarom zou er iets gewijzigd moeten worden in een tekst die, volgens de voorstanders, alleen maar vooruitgang biedt? En als er niet alleen maar vooruitgang in zit, maar ook problematische aspecten, zouden we die er dan niet beter eerst uithalen? En hoe denken die voorstanders overigens die wijzigingen aan te brengen als er eenparigheid van 25 landen nodig is?
Ten derde zijn de tegenstanders van dit grondwettelijk verdrag in het algemeen en de Fransen in het bijzonder, helemaal niet zo dom. Zij zijn inderdaad niet allemaal anti-Europeanen, integendeel zelfs. En juist omdat ze geloven in het belang van de Europese eenmaking, willen ze een goed verdrag. Zij willen een verdrag waar niet alleen de Europese Lidstaten, maar de hele wereld beter van kan worden. Juist dat is het verschil tussen het linkse en het rechtse verzet tegen deze ‘grondwet’. Wij geloven niet dat België het ‘alleen aan kan’, wij geloven niet in een bekrompen nationalisme. Wij geloven wel in een democratische samenwerking tussen landen, waarin de belangen en vooral de sociale bescherming van de bevolking kan opgenomen worden.
Enkele voorbeelden. We bepleiten in de hele wereld de democratie, maar de EU blijft ondemocratisch beslissen. De Bolkestein-richtlijn is wel degelijk problematisch, dat wordt nu eindelijk ook door de Europese Commissie toegegeven. Er moesten in Brussel 70.000 mensen op straat komen – waarover De Morgen nauwelijks heeft bericht – vooraleer dat mogelijk was. Echter, een democratisch debat hierover dat door de burgers kan worden gevolgd, blijft onmogelijk, ook mét de ‘grondwet’. In het Europees Parlement zijn de besprekingen openbaar, maar het voorbereidend werk in de Raad van Ministers gebeurt achter gesloten deuren. De Raad is mede-wetgever, maar hoe de landen zich daar gedragen, of ze voor of tegen zijn, of ze amendementen voorstellen of niet, we hebben er het raden naar. Enkel op het eind, als er wordt beslist, komt er volgens de ‘grondwet’ openbaarheid. Het democratisch tekort blijft bestaan in de EU, en dat is zeker zo voor alle materies waar het Europees Parlement niet mee mag beslissen.
Een ander voorbeeld. Het Handvest van sociale rechten. Wie de tekst vergelijkt met de Universele Verklaring voor de Rechten van de Mens, met het sociaal handvest van de Raad van Europa of met het Handvest voor de rechten van werknemers van de EU zelf, ziet meteen wat er allemaal ontbreekt. Dit Handvest geeft de Unie bovendien geen nieuwe bevoegdheden, dus het brengt de burgers eigenlijk niets bij. Op een ogenblik dat de sociale zekerheid overal onder druk staat, is dit bijzonder problematisch. De verzorgingsstaten moeten inderdaad aangepast worden aan de noden van een nieuwe tijd, maar we moeten zeker vermijden dat dit gepaard gaat met een afbouw ervan. Dit grondwettelijk verdrag kan dit niet verhinderen.
Het ultieme argument van de voorstanders is dan dat een afwijzing van de grondwet alle verworvenheden van een halve eeuw Europese eenmaking zou teniet doen. Maar waarom zouden we niet de tijd nemen om een goed verdrag te schrijven? Waarom kunnen we niet eens een balans opmaken van die verworvenheden en een verdrag schrijven waar de hele bevolking beter van wordt?
De ‘vrije en onvervalste concurrentie’, dat is zowat de rode draad door dit hele grondwettelijk verdrag. De Europese Centrale Bank blijft onafhankelijk en mag enkel aan inflatiebestrijding doen. Beperkingen op het kapitaalverkeer zijn verboden. De Lidstaten worden verplicht hun militaire capaciteiten te versterken. Wij geloven niet dat dit is om een betere, vreedzame en solidaire Europese Unie en een vreedzame, solidaire wereld mee uit te bouwen.
Als we ons vergissen, dan willen we graag argumenten horen die onze argumenten weerleggen. Daar slagen de voorstanders niet in. Zodat we meer en meer de indruk krijgen dat we het wel degelijk bij het rechte eind hebben. Wij zijn tegen dit grondwettelijk verdrag. Helaas mogen we daar in België niet over stemmen. Maar we willen wel alles doen om een democratisch debat mogelijk te maken. De Europese Unie verdient het.
Attac Vlaanderen
Dit opiniestuk werd gemaakt door de wetenschappelijke raad van Attac Vlaanderen en ondertekend door Eric Goeman, woordvoerder Attac Vlaanderen; Francine Mestrum, coördinator wetenschappelijke raad Attac Vlaanderen, dr. sociale wetenschappen; Lode Van Outrive, Prof. Em. Kuleuven; Ludo Abicht, docent filosofie UGent; Piet Saey, hoofddocent UGent Vakgroep Geografie; Eric Gryp, ex-senator Agalev; Jan Dumolyn, historicus UGent; Herman De Ley, Prof. Dr. UGent; Michel Van Hoorne, Ereprof. UGent; Frank Stappaerts, docent humanistiek; Georges Spriet, secretaris Vrede Vzw.; Filip De Bodt, coördinator Vzw. ’t Uilekot; Jan Soetewey, medewerker Christenen voor het Socialisme; Rita Mulier, eerste opdrachthoudster Emancipatiezaken Vlaamse Gemeenschap; Jaap Kruithof, filosoof; Stephen Bouquin, arbeidssocioloog Universiteit Amiens; Gie van den Berghe, ethicus/historicus/gastdocent UGent; Jan Blommaert, prof.dr. Vakgroep Afrikaanse talen en Culturen, UGent; Lieven De Cauter, cultuurfilosoof KULeuven; Guy Desolre, Prof. Em. ULB en adjunct-gouverneur Vlaams –Brabant.
Comments