Een opmerkelijke oproep van Gérard de Sélys: "Voor de afschaffing van de werkloosheid"
In de fameuze 18de eeuwse cafés waar ook de Franse revolutie zich had voorbereid, creëerden filosofen, intellectuelen en burgers de idee en het ordewoord "afschaffing van de slavernij". Dit toen volledig utopische idee leidde in minder dan 50 jaar tot de afschaffing van de slavernij in de meeste geavanceerde Staten van de wereld. Enkel de Verenigde Staten hinkten achterop met de successieoorlog die uiteindelijk in 1865 een definitief einde maakte aan de slavernij na een vier jaar durende oorlog en meer dan 600.000 doden.
Vandaag bestaat er een nieuwe vorm van slavernij: de werkloosheid. Terwijl de elementaire behoeften van meer dan de helft van de mensheid niet bevredigd zijn (voedsel, huisvesting, drinkbaar water, wegen, scholen, ziekenhuizen,?) en er honderden miljoenen werkende mensen nodig zijn om dit te realiseren, blijven honderden miljoenen personen, mannen en vrouwen, zonder werk of worden ze gemanipuleerd door de werkgevers die hen gebruiken om druk uit te oefenen op de lonen.
De slaaf was niet vrij maar hij had werk. De werkloze heeft geen werk en is dus niet vrij. Hij is slaaf van het heersende productiesysteem.
Naast de onmenselijkheid van de situatie van de werkloze, voedt het bestaan en de aanvaarding van deze vorm van slavernij racistische en reactionaire vertogen.
Men doet de werkloze geloven dat hij geen werk heeft omdat dit "gestolen" werd door de vreemdelingen. Men doet de werkenden geloven dat de werklozen profiteurs zijn die de maatschappij veel kosten. Terwijl de werkloosheid een essentieel instrument is voor het reguleren van de "arbeidsmarkt" van het systeem van de markteconomie, het is te zeggen, het kapitalistisch systeem.
In de 18de eeuw konden de abolitionisten nog niet voorzien dat de slavernij op een gegeven moment het "evenwicht" van het kapitalistisch productiesysteem zou verstoren. Ze eisten de afschaffing van de slavernij omwille van de menselijke waardigheid.
Vandaag eisen wij de afschaffing van de werkloosheid omwille van dezelfde redenen.
En omdat dit het beste middel is om een definitief einde te stellen aan de racistische vertogen en maatregelen van extreem-rechts of maatregelen die gedecreteerd worden onder druk van extreem-rechts.
De afschaffing van de werkloosheid eisen betekent een fundamentele verandering van de maatschappij eisen. Het is een voor iedereen begrijpelijk ordewoord. Het is een wapen tegen de onverschilligheid en de ontmoediging als gevolg van te partiële of sectorale eisen. Door de hoop en de kracht te wekken, ontstaat de utopie.
Vandaag bestaat er een nieuwe vorm van slavernij: de werkloosheid. Terwijl de elementaire behoeften van meer dan de helft van de mensheid niet bevredigd zijn (voedsel, huisvesting, drinkbaar water, wegen, scholen, ziekenhuizen,?) en er honderden miljoenen werkende mensen nodig zijn om dit te realiseren, blijven honderden miljoenen personen, mannen en vrouwen, zonder werk of worden ze gemanipuleerd door de werkgevers die hen gebruiken om druk uit te oefenen op de lonen.
De slaaf was niet vrij maar hij had werk. De werkloze heeft geen werk en is dus niet vrij. Hij is slaaf van het heersende productiesysteem.
Naast de onmenselijkheid van de situatie van de werkloze, voedt het bestaan en de aanvaarding van deze vorm van slavernij racistische en reactionaire vertogen.
Men doet de werkloze geloven dat hij geen werk heeft omdat dit "gestolen" werd door de vreemdelingen. Men doet de werkenden geloven dat de werklozen profiteurs zijn die de maatschappij veel kosten. Terwijl de werkloosheid een essentieel instrument is voor het reguleren van de "arbeidsmarkt" van het systeem van de markteconomie, het is te zeggen, het kapitalistisch systeem.
In de 18de eeuw konden de abolitionisten nog niet voorzien dat de slavernij op een gegeven moment het "evenwicht" van het kapitalistisch productiesysteem zou verstoren. Ze eisten de afschaffing van de slavernij omwille van de menselijke waardigheid.
Vandaag eisen wij de afschaffing van de werkloosheid omwille van dezelfde redenen.
En omdat dit het beste middel is om een definitief einde te stellen aan de racistische vertogen en maatregelen van extreem-rechts of maatregelen die gedecreteerd worden onder druk van extreem-rechts.
De afschaffing van de werkloosheid eisen betekent een fundamentele verandering van de maatschappij eisen. Het is een voor iedereen begrijpelijk ordewoord. Het is een wapen tegen de onverschilligheid en de ontmoediging als gevolg van te partiële of sectorale eisen. Door de hoop en de kracht te wekken, ontstaat de utopie.
Comments
Indien er in onze Europese economie van slavernij sprake kan zijn, dan is het deze van de “werksters” in de bordelen van pooiers of van “werknemers” in illegale ateliers.
De definitie van slavernij luidt : persoonlijke onvrijheid met gemis aan staatkundige en burgerlijke rechten.
Deze definitie is niet van toepassing op een werkloze in België en ik concludeer dus dat Gérard de Sélys een hoogst demagogisch pamflet geschreven heeft, waarin hij appelen met citroenen vergelijkt.
Werkloosheid, hoezeer zij ook te betreuren is, is een maat voor de verhouding tussen arbeidskost en werkaanbod. Indien het werkaanbod laag is en de arbeidskost hoog, dan is de werkloosheid groot, indien de arbeidskost laag is en het arbeidsaanbod groot, dan is de werkloosheid laag. In deze definitie is het normaal dat de gemeenschap aan de werkloze die op de werkwilligen lijst staat, een vergoeding toekent tijdens zijn werkloosheid. Vergoeding die niet mag leiden tot de werkloosheidsval. Niet werkwilligen moeten een sociale vergoeding ontvangen.
Ik ga niet dieper in op de mechanismen die spelen bij groot werkaanbod en lage arbeidskost, want deze toestand zullen wij niet vlug meer aantreffen in België. Een situatie waarin het werkaanbod hoog is en de arbeidskost hoog is misschien zeer wenselijk maar per definitie tegenstrijdig.
Echter niemand is gediend met een hoge werkloosheid, ook de neoliberaal of de kapitalist niet. Een hoge werkloosheid verhoogt namelijk het budget van de werklozensteun en verhoogt dus de belastingen of drukt de staatsuitgaven. En beiden zijn door niemand gewenst.
Hoe kunnen wij de werkloosheid doen dalen ?
Er zijn verschillende middelen, maar het antwoord is een bepaalde mix van de vooropgestelde middelen. In elk geval of de arbeidskost hoog of laag is, er moeten in de eerste plaats werkplaatsen zijn in de regio van de werkloosheid, om de werkloosheid te kunnen verminderen. De werkloosheid volledig opheffen is slechts mogelijk in de economie van een linkse dictatuur waarin iedereen ongeveer hetzelfde loon ontvangt en arbeid presteert volgens zijn kunnen.
1. De lonen blokkeren (reeds een paar maal toegepast in Europa)
2. De arbeidsduur verhogen t.o.v. de arbeidskost. Dit zou eventueel kunnen zonder, dan wel met een zeer beperkte loondaling.
3. Verschuiven van de sociale belastingen op het loon (ziekteverzekering, pensioen) naar een andere vorm van belasting, bvb BTW. Dit heeft een daling van de arbeidskost tot gevolg en verplaatst de belasting naar de verbruiker. Voor een wijziging van de BTW zal echter een Europese consensus nodig zijn.
4. Het creëren van nieuwe arbeidsplaatsen die nieuwe markt-behoeften dekken. Het probleem hier is dat nieuwe arbeidsplaatsen meestal een hogere scholingsgraad vereisen.
5. Herscholing van bestaande laag technologische arbeid naar automatisering. Alhoewel het resultaat hiervan is dat slechts een gedeelte van de arbeidsplaatsen gevrijwaard blijven. Het creëert toch nog altijd werkloosheid, tenzij de rentabiliteitsstijging groot genoeg is om het volledige personeelsbestand te vrijwaren (zelden het geval).
Laten wij het hierbij laten, 4 punten springen dus in het oog, verminderen van de loonkost, verschuiven van belastingen, nieuwe arbeidsplaatsen scheppen en automatiseren beide laatste echter gekoppeld aan scholing.
De lijst die Gérard de Sélys opsomt van economische behoeften (voedsel, huisvesting etc) is weinig relevant voor Europa, wij kunnen die arbeidsplaatsen niet invullen met onze werklozen die trouwens meestal onvoldoende geschoold zijn. Hier zijn investeringen nodig in die landen. En als je naar Azië kijkt, dan zie dat de toestand daar evolueert, zij het dat zij dan weer onze tekstielwerknemers werkloos maken.
Wat de allochtonen betreft die meestal weinig geschoold zijn, kunnen zij een bijdrage leveren, indien hun looneisen gematigd zijn. Het grote probleem is dat zij meestal een groot deel van hun verdiensten naar het moederland transfereren, wat op internationaal vlak corrigerend werkt, maar het mag onze sociale zekerheid niet ontwrichten en het bemoeilijkt het verschuiven van belastingen.
Je mag dit niet vergeten, de taart is maar zo groot als zij is. Maar zij is onrechtmatig verdeelt volgens sommigen.
150.000 mensen in België hebben een duo baan, of een normale baan en een bijberoep. Dit zijn 150.000 banen die zo kunnen ingevuld worden door anderen indien de scholing en de interesse voldoende waren.
Nog eens 150.000 banen zouden kunnen ingevuld worden bij een lagere arbeidskost, uiteraard is dit een ruwe schatting.
Maar in elk geval is voor al deze banen een betere scholing, hoger niveau, dan wat wij nu hebben een noodzaak.
Laat ons dus beginnen met meer naar school te gaan en te leren wat economisch nodig is. Het zijn niet de universiteitsfilosofen die zullen boeren, metsen, putten steken, asphalt gieten, en mensen genezen, eventueel kunnen zij wel in het onderwijs van talen terecht. Wij hebben dus dringend meer leerlingen nodig in de technische en hogere technische scholen en binnen 4 jaar kan ons werklozenprobleem opgelost zijn. De andere landen kunnen dan een lesje nemen aan ons. Is dit UTOPIS ?
Peter Van den Branden
Bedankt Peter Van De Branden voor Uw reactie op dit standpunt en mijn excuses voor het laattijdige antwoord.
Ik vrees dat we hier in een dovemansgesprek beland zijn. Je verwijt Gérard De Sélys appels met citroenen te vergelijken als hij oproept tot afschaffing van de werkloosheid zoals de abolitionisten op het eind van de 18° eeuw opriepen om de slavernij af te schaffen.
Zijn vergelijking betekent niet dat hij de werkloosheid van vandaag gelijkstelt met slavernij, noch dat de slavernij van vandaag (die zoals je stelt, inderdaad nog bestaat vandaag in de prostitutie, illegale ateliers en in tal van derde wereld landen) het zelfde zou zijn als de slavernij in maatschappijen van voor de tijd dat het kapitalisme dominant was in de wereld.
We mogen er toch vanuit gaan dat de wereld van vandaag dominant kapitalistisch is. De triomf van de vrije markt en de private winsteconomie zijn na de val van de muur genoeg bejubeld. En inderdaad als de val van de muur iets duidelijk gemaakt heeft dan is het wel dat andere maatschappijen die niet kapitalistisch zijn geweest (en ook niet socialistisch natuurlijk) wel degelijk mogelijk zijn, maar dat ze meer dan ooit vervangen zijn door de macht van de grote kapitaalgroepen georganiseerd in MNO’s, banken, beurzen en grote militair-bureaucratische staatsapparaten met economische en geostrategische belangen overal in de wereld. Zij bepalen de polsslag van de wereldeconomie: de prijzen, de investeringen, de omvang van de budgetten voor sociale doeleinden, de arbeidsmarkt en dus ook de werkloosheid.
De oproep van Gérard de Sélys is geen recept om de werkloosheid op te lossen, in België niet en in Europa niet. Het is een globaal statement om aan te duiden dat “een andere wereld mogelijk is” onder de vorm van een kritiek op al het soort oplossingen die onder meer in jouw bijdrage worden opgesomd. Neo-liberale oplossingen en die te herleiden zijn tot de slogan: laat de markt zijn werk doen en we worden er allemaal beter van. Toegepast op jouw voorstellen: “goedkoper werk is meer werk”. Het zijn de klassieke oplossingen van het klassieke marktdenken.
Niet alleen de arbeidsmarkt functioneert niet volgens deze marktwetten. Ook de wereldeconomie in zijn geheel functioneert niet volgens uw ‘utopie” (uw voorstellen zijn inderdaad een “utopie in de slechte zin van het woord om het arbeidsvraagstuk op te lossen) maar volgens machtsverhoudingen als gevolg van monopolies die grote delen van de markten hebben ingepalmd. De arbeidsmarkten zijn in laatste instantie het gevolg van de investeringspolitiek van die monopolies die met relatief weinig kapitaal de controle van grote budgetten, omzet en tewerkstellingen kunnen controleren.
Is de omzet van Halliburton in Irak het gevolg van markteconomie ? Nee. Dat is het gevolg van het militair-industrieel-politiek complex in de VSA waar een beperkte rijke groep in de samenleving als het ware zijn eigen markt creëert. Zelfs ten koste van oorlog en vele risico’s. Dat 10.000-en mensen hun tewerkstelling afhangt van deze activiteit is een zegen voor het gezinsbudget voor deze mensen maar laat ons niet ongevoelig voor kritiek. Dat die oorlog in Irak het gevolg is van schijnbaar externe factoren ( terrorisme, 11/9,…) bevestigt alleen deze kritiek want net deze “externe” factoren hebben de economische conjunctuur die in 2000 na het uiteenspatten van de ICT-zeepbel en de boekhoudschandalen in de VSA al in neergaande lijn aan het gaan was, in een stroomversnelling gebracht en de beurs, de arbeidsmarkt, het overheidsbudget, de openbare en de private schuld en de prijs van het geld meegesleurd in de neerwaartse spiraal.
Om maar te zeggen dat er fundamenteel verschillende manieren zijn om een economische recessie en werkloosheid te lijf te gaan: je kan gaan oorlog voeren en op geen frank kijken of je kan geld mobiliseren voor blijvende duurzame tewerkstelling in nuttiger dingen die beter de problemen van de mensheid oplossen. Voor mij mag je het laatste gerust een utopie noemen, mij niet gelaten, maar dan moet je effectief het eerste, de neoliberale optie, ook een utopie noemen, want geen uiting van de marktwetten, mat de uiting van de macht van een kleine groep machthebbers die haar macht in economie en staat gebruikt voor eigen gewin en niet voor het algemeen welzijn.
De oproep van Gérard De Sélys moet gelezen worden als een globale kritiek die net zo utopisch is als de abolitionisten utopisch waren, met name de idee dat tegenover de huidige neoliberale wereld, een andere wereld mogelijk is. En dat die andere wereld niets goddelijks of buitenmenselijks of natuurlijks heeft, maar het resultaat zal zijn van een fundamentele keuze voor en door de meerderheid van de mensheid . een keuze die iets heel praktisch is dat met de bestaande middelen die de economie in het verleden heeft gecreëerd kan gerealiseerd worden.
Zo’n keuze is bv dat iedereen die een job wil recht heeft op een volwaardige job.
Vandaag is de meerderheid van de bevolking er van overtuigd dat dit niet mogelijk is: voor iedereen in de wereld die wil werken, waar die ook woont, wat zijn of haar scholing ook is, een job geven zodat die én zijn of haar familie kan onderhouden én een bijdrage kan leveren aan de maatschappij, dat is voor de meerderheid van de bevolking een utopie in de slechte betekenis van het woord, t.t.z. iets dat gewoon NOOIT ZAL KUNNEN, zoals de critici van de abolitionisten dachten dat een wereld zonder slavernij ook nooit zou kunnen.
Voor de machthebbers is de idee van volledige werkgelegenheid zelfs een gevaarlijke utopie…. Precies omdat werkloosheid meer is dan een onevenwicht in vraag en aanbod op de arbeidsmarkt. Werkloosheid is een toestand die arbeid onder controle van kapitaal altijd moet begeleiden.De kapitalistische economie KAN NIET ZONDER WERKLOOSHEID. Een toestand van bijna 10 jaar bijna volledige werkgelegenheid in de jaren ’60 is historisch heel uitzonderlijk en niet “normaal”. Normaal is hetgeen we vandaag meemaken dat meer werk voor meer winst enkel mogelijk is bij het bestaan van een arbeidsreserve. De slogan van de jaren ‘ 60 “de winsten van vandaag zijn de investeringen vanmorgen en de jobs van overmorgen”, die slogan is omgekeerd in zijn tegendeel: “ de werkloosheid van vandaag zijn de winsten van morgen die eventueel de investeringen zullen financieren van overmorgen”.
Werkloosheid is een middel om de lonen te drukken. Indien je de lonen wil drukken op de 4 verschillende manieren zoals jij stelt, als oplossing voor de werkloosheid dan ga je het probleem gewoon verschuiven want alle bedrijven gaan via loonmatiging hun deel op de markt proberen te beschermen. Lees het interview met Laurette Onckelinkx in De Tijd van dit weekend, lees alle rapporten van de laatste jaren allen zijn ze er eensluidend over eens: de 200 miljard BEF loonlastverlagingen die aan de bedrijven zijn toegestaan hebben GEEN jobs opgeleverd. Vooraleer ik in jouw verhaal wil stappen vraag ik jou om het tegendeel te bewijzen. Minder loonkost leidt in theorie tot meer werk, maar jij kan dat niet bewijzen omdat die loonkost geen sociaal fonds is waar de maatschappij over beslist om het te herverdelen in functie van sociale prioriteiten, maar wel degelijk een onderdeel van kapitaal dat alleen wordt ingezet voor werkgelegenheid als het bijdraagt tot de winst.
Je ziet dit vandaag heel goed: de heropleving is onmiskenbaar aan de gang, sinds een kleine 2 jaar in de VSA sinds een klein jaar in Europa. Van optimisme op de arbeidsmarkt is er vandaag niet veel sprake . Waarom ? Omdat de flexibele herstructurering van het kapitalisme in de jaren ’90 er toe geleid heeft dat er steeds maar meer groei met steeds maar minder arbeiders kan. Niet alleen als gevolg van automatisatie. Maar vooral van fanatieke besparing op loonkosten op allerlei vormen: productiveitsprogramma’s, langer werken, loonderving enz.
Wat daarbij essentieel is niet alleen de naakte cijfers van het aantal werklozen, al zijn er op wereld vlak en ook in België nog nooit zoveel mensen werkloos geweest, dat wil zeggen beschikbaar om te werken maar niet meer economisch actief op de reguliere arbeidsmarkt. Even essentieel is de perceptie van de werkloosheid, t.t.z. de schrik om zijn werk te verliezen. Als er op een actieve bevolking van 100 mensen 10% werkloos zijn dan hoeft dit nog geen diepe sociale ellende te beteken als vakbonden en overheid voldoende sociale fondsen voorzien om de werkloosheid te lenigen. (Al bestaat er op dat vlak geen ondergrens. Vanals het mogelijk is zal gelijk welke patroon, gelijk welke regering die haar beleid stoelt op de wetten van het kapitalisme, van welke samenstelling ook, de ondergrens van sociale bescherming naar beneden trekken.)
Essentieel voor onze discussie is echter de SCHRIK om werkloos te worden bij de 90 die wel werk hebben?. Hetgeen we uit de recente geschiedenis van het kapitalisme leren dat is dat die SCHRIK de beste spoorslag is om de productiviteit en de groei te stimuleren. Sinds 15 jaar zitten alle grote MNO’s en eigenlijk heel de economie in een rat-race van permanente herstructurering die alsmaar meer offers vraagt. Offers voor wat ? Voor beter werk ? Voor betere producten ? voor leniging van de behoeften van de maatschappij ? Voor de belangen van de consument ? Voor de tewerkstelling en de toekomst van onze kinderen ? …Voor het algemeen welzijn ? Voor welvaart van de bevolking ? Voor sociale zekerheid ? Dat alles zijn allemaal nevenproducten of hersenspinsels. Hetgeen de bedrijven drijft is de winst en vooral de beurswinst van de aandeelhouders. Daarvoor worden de gekste boekhoudkundige toeren uitgehaald om die kleine groep tevreden te stellen. Ten koste van werkloosheid.
Het is die globaal georganiseerde schrik voor werkloosheid waarop een oproep als die van Gérard de Sélys op inpikt. Want die schrik vernietigt mensen, niet alleen hun arbeidspotentieel, maar ook de sociale omgang, het zelfbeeld van mensen over zichzelf, hun visie op de maatschappij, hun omgang met de middelen en mogelijkheden die de maatschappij hen biedt enz.
De idee dat deze maatschappij rijk genoeg is om te voldoen aan de elementaire behoeften voor ieder is diep doorgedrongen bij brede lagen van de bevolking. Inderdaad is zich kleden en voeden in een land als België niet het zelfde als in Congo. Wat de essentiële behoeften van de mens zijn kan enorm verschillen van plaats en tidstip. Maar 1 ding is zeker overal en altijd: het recht om deel te nemen aan de maatschappelijke ARBEID is én een middel én een doel in gelijk welke maatschappij vanuit democratisch oogpunt bekeken. Je mag met zo veel mogelijk statistieken en theorieën dat recht proberen te ontkennen en omzeilen, je zal dan zoals we van daag zien nooit kunnen voldoen aan het diepe idee dat de meerderheid van bevolking vandaag drijft met name de idee dat er met deze rijkdom wel heel wat anders, heel wat beters en heel wat meer te doen valt om te vodoen aan de behoeften van iedereen. Maar die idee vindt geen positief resultaat omdat ze gepaard gaat met de idee dat “ een andere wereld mogelijk is” buiten de koers om de winsten en de inzet voor de productie voor de markt.
Zeggen dat iedereen die wil werken moet kunnen werken is een bijdrage om mensen bewust te maken dat een andere wereld mogelijk is zoals de abolitonisten stelden dat iedereen gelijke burger is vrij om te beschikken om zijn of haar arbeid te verkopen voor wie die wil. De meerderheid van de mensen in het vroegere DDR verklaren dat de idee van communisme goed is, maar dat het slecht is toegepast in Duitsland. Gelukkig kunnen wij vandaag dat gegeven inbrengen in de discussie zonder beschuldigd te worden van trawanten te zijn van een of andere gevaarlijke vreemde sovjet mogendheid. Het oude systeem i de Sovjet –Unie is niet alleen gefaald, het ligt gewoon op de vuilbak van de geschiedenis. Als wij vandaag op het kerkhof van die ervaringen niet concreet werken aan een “andere wereld die mogelijk is” dan zullen de conflicten van vandaag om markten, grondstoffen, water, geld en invloedsferen onvermijdelijk leiden tot vernietiging van al hetgeen onze voorouders hebben opgebouwd en waar zij voor gewerkt hebben .
Met dat voor ogen is het de bedoeling van het wetsvoorstel Decroly om elke job die op de tocht staat te verdedigen en te stellen dat als er geen plaats meer is voor een bepaald werk, dat de werker die dat werk heeft uitgevoerd via scholing en dergelijk een andere job moet krijgen zonder afstand te moeten doen van zijn of haar sociale rechten. Alle mogelijk middelen om dat te realiseren moeten kunnen aangewend worden: arbeidsduurvermindering, nieuwe investeringen van waar ze ook komen.
Zo iets is op het eind van de rit niet duurder dan ons werkloosheidssysteem van vandaag. Alleen is het de vraag wie dat betaald en daar zijn wij heel duidelijk in: het is de beurt aan diegenen die zich rijk gemaakt hebben in de periode voor de recessie om over de brug te komen: Banken, grote groepen en hebben fenomenale winsten en voorzieningen opgebouwd die moeten ten goede komen aan de behoeften van de maatschappij. Er zijn behoeften genoeg om dat geld mensen te “activeren”. Als dat een utopie is, dan zij het zo.
Raf
Wat ik in eerste instantie wou benadrukken en wat ook een dringende oproep is tot u en uw medestanders, dat is van de waarheid te zoeken en niet te verglijden in utopische dromen die nergens toe leiden zoals Gérard de Sélys doet, met dan nog een ongemotiveerde en niet bewezen sneer naar het kapitalisme “werkloosheid is een essentieel instrument voor het reguleren van de arbeidsmarkt”. Ik kan evengoed zeggen dat werkloosheid een uitvinding is van de vakbonden, omdat zij zonder werkloosheid geen, of veel minder, leden zouden hebben. En dit wordt dan inderdaad een dovemansgesprek waar niemand wat aan heeft.
En dan zul jij natuurlijk vragen hoe kunnen de vakbonden nu werkloosheid uitvinden of verwezenlijken? Wel heel eenvoudig door vaste wekelijkse of maandelijkse lonen te eisen. Dit is inderdaad wat elke werknemer verlangt, en wat elke werkende werknemer ook ontvangt, maar het is totaal tegengesteld aan de economische wetmatigheden die wij sinds het sedentaire leven van de homo sapiens kunnen waarnemen. Economie is steeds zeer “volatiel” (een kapitalistisch bankbegrip ?) geweest en zal het steeds zijn. Wanneer men dus voor iedere werknemer een vast loon eist, dan bepaalt men de maximum capaciteit van de productie, en deelt deze door het aantal beschikbare werkwillige werknemers en dit resulteert dan in de arbeidstijd per dag, week, maand of jaar. Indien de volle capaciteit niet benut is, is er dus werkloosheid in evenredigheid met de onbenutte capaciteit.
Indien nu de vakbonden of hun leden, de werknemers, het loon zouden willen afstemmen op de werkelijk gepresteerde uren, dan kan het uurloon hetzelfde blijven, maar dan zullen zij de ene maand 250 uren werken en de volgende 225 en de volgende 180 en dan weer 275 uren enzovoort. Dit noemt men heden ten dage flexibiliteit. De werknemer heeft een veranderlijk loon, maar in theorie is er geen werkloosheid, de uitwerking van een dergelijke regeling is zeer complex. Dit is geen kapitalistisch denken, dit is een zuivere theoretische beschouwing die toelaat eventueel een uitweg te zoeken.
Maar mijn kapitalistische conclusie is wel dat de vakbond dus de werkloosheid in stand houdt om geen leden te verliezen. Dat een aantal minder ethisch gevormde bedrijfsleiders hier gretig gebruik van maken spreekt voor zich, maar is daarom niet minder verwerpelijk.
Dit ter inleiding. Wat ik wil benadrukken is dat het mij er niet om gaat een aantal regels, van welke strekking ook, als waar te doen aanvaarden, maar wel dat een aantal begrippen die zeer oud zijn en die als “onbespreekbaar” geboekt staan, wel eens de oorzaak kunnen zijn van veel ellende. Het is zaak deze begrippen regelmatig te toetsen aan de werkelijkheid met al de neutraliteit die hierbij nodig is, anders heeft zulk een onderzoek, discussie of wat ook hieromtrent geen enkele zin en vervalt men inderdaad in een dovemansgesprek. Sociale regels die eventueel slecht zijn niet willen bespreken onder het mom van sociale afbraak is contraproductief op langere termijn, ook voor u.
Het is in deze geest dat ik nu enkele van uw bemerkingen zal beantwoorden. Verder wens ik mij niet te vermeien in theoretische beschouwingen die praktisch gezien nergens toe leiden. Mijn filosofie is deze van het “haalbare” zelfs als het geen voldoening schenkt, het zal wel altijd een stap in de goede richting zijn.
U gaat ervan uit dat de wereld dominant kapitalistisch is. Dit is juist en niet enkel vandaag. Het is steeds zo geweest, omdat de “vrije markt” het enige systeem was en is dat “vooruitgang” bood en biedt.
Waarborgt deze VOORUITGANG dat het systeem sociaal correct is ? NEEN !
Waarborgt deze VOORUITGANG dat het systeem zelf verbeterend is ? NEEN !
Waarborgt deze VOORUITGANG dat het systeem eerlijk is ? NEEN !
Waarborgt deze VOORUITGANG dat het systeem ethisch is ? NEEN !
En zo kan ik verder gaan. Besef echter dat zelfs indien het kapitalisme op deze vragen en anderen geen waarborg kan bieden, dan is de GEMIDDELDE GEBODEN WAARDE op al deze punten toch wel POSITIEF te noemen, maar…. en hier komt het …
DE VRIJE MARKT BIEDT GEEN ZEKERHEID !
De keuze is dus niet links versus rechts, of communist versus kapitalist, de keuze is
ZEKERHEID versus VOORUITGANG
Er zijn zoals u weet andere systemen die zeer recent in de geschiedenis gedurende korte tijd opgang hebben gemaakt. Rusland en China waren de dragers van deze systemen. Op kleinere schaal bestaan er gemeenschappen die een of andere vorm van communisme, participatieve democratie etc beoefenen. Bieden deze systemen zekerheid ? Meestal wel. Bieden deze systemen vooruitgang ? Meestal niet, of in zeer beperkte mate, en dat is de reden van hun verdwijnen. Groep A die met volkswagen rijdt en zekerheid heeft kijk jaloers naar groep B die met Caddillac rijdt maar minder zekerheid heeft. Dit is de realiteit.
Wat bedoel ik met vooruitgang ? Wel, dat op de 8 of 9 miljard mensen die leven op deze planeet er elk jaar een paar procent meer zijn die kunnen genieten van een menswaardig bestaan en een ontplooiing van hun intrinsieke kunde.
Er hier ligt mijn groot probleem, ik vrees namelijk dat de “resources” of mogelijkheden van de aarde te klein zijn om iedereen die ontplooiing van zijn intrinsieke kunde te geven. Het menswaardig bestaan zal mogelijk zijn voor iedereen zij het niet in gelijke mate. De huidige milieu, maar vooral energie problemen geven een voorsmaakje van wat ons te wachten staat en de huichelachtige manier waarop Belgische (Europese ?) groenen en socialisten de belangrijke vragen onder de mat vegen is onrustwekkend. Ik moet toegeven dat andere partijen er ook niet veel woorden aan vuil maken, maar aan de andere weet ik dat er in de universiteiten hard wordt gewerkt aan deze problemen. En greenpeace of andere mediageile groepen kaarten enkele populaire problemen wel aan maar bieden geen oplossingen.
Een andere wereld is mogelijk, alleen zie ik niemand die een ander systeem dan het kapitalistisch of vrije markt systeem voorstelt. Men roept wel zeer luid, u voorop blijkbaar, om democratie en eerlijke handel etc etc, maar niemand zegt hoe het moet. Weer eens, er zijn kleine cellen zoals OXFAM en MAX HAVELAAR die iets betrachten maar eerlijk gezegd eigenlijk geen zoden aan de dijk brengen.
En dat is nu het punt, u kunt toch niet vragen aan onze politici die via hun raadgevers (waaronder veel linkse jongeren zitten) weten wat er omgaat, van maatregelen te nemen waarbij onze economie en dus het loon van zoveel werknemers teloor gaat. Het vrijmaken van de handel in landbouw producten, ongeacht de dubbelzinnige houding van de U.S.A., is toe te juichen en hier sta ik voorop, maar het zal vele boeren van bij ons hun job kosten. En niet alleen dat, zij zullen hun schulden niet kunnen afbetalen. Maar de verhoging van de transport prijzen, door de duurdere aardolie, zal dit tij weer gedeeltelijk doen keren, want die producten zullen dan toch weer niet zo goedkoop zijn. Dus leve de hoge energieprijzen voor onze landbouwers. De tomaattelers zullen dan wel moeten “verkassen”.
De vraag is dus ; welk systeem kan het kapitalisme - vrije markt - neoliberalisme vervangen met goed gevolg. Niet zomaar een woord, maar een uitgewerkt systeem. Ik heb hier sinds het communisme van Marx en Lenin nog niks over gelezen. En dit waren inderdaad werkbare alternatieven, maar zij brachten geen of weinig vooruitgang. Wel zekerheid voor de bevolking gedurende tientallen jaren.
Ik kan niet begrijpen, voor eenmaal dat u dan een argument aanhaalt, dat u terug moet grijpen naar Irak en Halliburton. Zelfs vele laaggeschoolden zijn te intelligent om de propagandistische inhoud van deze opmerking niet te vatten.
Het kapitalisme, net zoals alle systemen, heeft ook zijn zwakke kanten. En vermits het het enige systeem is dat werkt, zijn de negatieve kanten natuurlijk zeer zichtbaar. Indien ik voor een “vrije markt” pleit, want dit is de term die ik verkies, dan moet dit gebeuren onder strikte overheidsregels die corrigerend werken. Zelfs de kapitalistische neoliberale vrije markt van de U.S.A. heeft een sociaal systeem op poten gezet. Dit is natuurlijk niet ideaal, vooral niet gezien vanuit Europa, waar wij meer “zekerheid” kennen. Maar hier meen ik dat elke gemeenschap in democratisch overleg moet beslissen wat het beste is voor de betreffende gemeenschap. En dan moet men aanvaarden dat een sterk uitgewerkte sociale zekerheid, lagere netto lonen of minder vooruitgang als gevolg heeft.
Maar een zekere gelijkschakeling van al de systemen is door de globalisering onvermijdelijk. En de globalisering op zichzelf is onvermijdelijk, want indien het de U.S.A. niet zijn, dan zal China ons de globalisering wel opdringen binnen 20 of 40 jaar.
Onze sociale zekerheid maakt onze export te duur, onze sociale zekerheid ondermijnt onze rendabiliteit etc etc. Dit is gedeeltelijk waar, maar de sociale zekerheid terugdraaien is inderdaad niet gewenst, de vraag is waar ligt de oplossing ? En hier ben ik zeer formeel ; zeker niet in het wetsvoorstel van de Heer Decroly ! Ik vermeld dit want dit blijkt uw enige werkelijke actiepunt te zijn. Het is het enige concrete dat u voorstelt en het is in mijn ogen waardeloos.
Indien men kan kiezen tussen oorlog en een blijvende duurzame tewerkstelling, zoals u voorstelt, dan zal 99%, ook ik, het blijvend duurzaam werk verkiezen. Ter uwer inlichting ik ben zoals de meeste Europeanen tegen de oorlog in Irak, die volgens de laatste berichten een verkapte dreiging aan het adres van Saoudi Arabië zou zijn.
Maar nu is mijn vraag aan u, wat bedoeld u met die blijvende duurzame tewerkstelling ? Graag een paar voorbeelden met rendabiliteitstudie, met haalbaarheidsstudie etc. Milieu effectenrapport niet nodig of wel ? Vergeef mij mijn sarcasme, maar dat is nu juist waar ik op sta, als je A zegt moet je ook B durven zeggen. En Decroly zegt wel wat hij wil, maar zegt niet hoe hij het gaat verwezenlijken.
Inderdaad de meerderheid van de wereldbevolking beseft dat een volledige tewerkstelling niet kan, er zijn er zelfs zeer velen die van een volledige tewerkstelling nog nooit gehoord hebben. En dit is dus normaal want een volledige tewerkstelling heeft nooit bestaan, men kan zich deze dus niet herinneren. Het is een schim die rondwaart in de Europese vakbonden door het decenia durende communistische voorbeeld van de Sovjetunie.
Indien je zoals ik, altijd heb kunnen werken en daarbij min of meer je hobby beoefenen, dan besef je dat werken je een hoge mate van bevrediging schenkt, dan besef je wat werkeloosheid betekent voor mensen die wel zouden willen werken maar niets vinden.
En hier ga je fout, het zijn niet de economische machthebbers die werkloosheid en armoede omarmen, maar wel de godsdienstige machthebbers. Armoede is een sterk wapen in de handen van volksmenners en kan inderdaad via economische maatregelen bewerkstelligt worden. De economische machthebbers (behalve de wapenfabrikanten) zijn uit eigen belang tegen deze evolutie. Ford (de uitvinder van de lopende band) zei reeds “hoe meer werknemers verdienen, hoe meer zij kunnen kopen”. Dat bedrijven afdanken is meestal een reflex tot zelfbehoud. Dat enkele bedrijven bij wijze van spreken de citroen willen uitpersen gebeurd, maar hier mag je niet veralgemenen. Dat werknemers met elkaar in concurrentie treden in bepaalde segmenten is een normaal gevolg van een vrije markt. En dit gebeurd niet enkel voor de lagere jobs, de afdankingen bij de hogere kaders zijn de laatste tijd veelvuldiger dan bij de lagere graden. Een CEO moet veel verdienen om zijn private werkloosheidsverzekeringen te betalen.
Ik moet toegeven dat er de laatste tijd wat fout is gelopen met de fusies en het management van die enorme multinationals. Dit is wat men in het Frans pleegt te noemen “un accident de parcours”. Indien u denkt dat enkel werknemers hier de dupe van zijn vergis je je.
Dit had vermeden kunnen worden met iets betere overheidsregels, regels waaraan men nu in de U.S.A. aan werkt, en die later door het sluimerende Europa zullen overgenomen worden.
Om even terug te komen op die werkloosheid, de lonen worden gedrukt enkel en alleen door de globalisatie. Niemand gaat als eigenaar van een bedrijf 100 EURO betalen aan een Europese arbeider, ingenieur, technieker of wat dan ook indien een even bekwaam man in Indië slechts 25 EURO kost, ik spreek hier over loonkost. Het enige wat de arbeidsplaatsen hier houdt is eventueel de noodzakelijkheid snelle service te verlenen en onze infrastructuur die de bijkomende kosten sterk drukt, daarbovenop komt uiteraard de belangrijkheid van de taal.
Ik ga niet bewijzen dat die 5 miljard EURO (200 miljard BEF) aan lastenverlaging in België jobs hebben opgeleverd, omdat jij niet kunt bewijzen dat ze geen jobs gered hebben. En ik verwijt je dit niet, want deze oefening is uiterst moeilijk , zoniet onmogelijk.
Ik krijg sterk de indruk dat je het probleem bekijkt vanuit een wensdroom waar de staat alles zou beheersen, maar daar zijn wij nog lang niet aan toe. Wij leven nog steeds in een systeem van vrije handel en concurrentie. Het probleem is zelfs zo ingewikkeld dat je zelfs niet kunt controleren of de betreffende bedrijven nu meer of minder winst gemaakt hebben, daarenboven zou elke staatscontrole hier niet werkbaar zijn, daar men minstens 2 jaar nodig heeft om door de staat een boekhouding te laten analyseren. Het enige wat zeker is, is dat wij in een beperkt aantal domeinen rechtstreeks beconcurreerd worden door Indië, China, het oostblok etc. en dat de LOONKOST daar 25% tot 75% bedraagt van onze loonkost. Aan alle bedrijven loonkosten verlaging toestaan is dus fout.
Het is evident dat in de gegeven omstandigheden de bedrijven in de Westerse landen de kat uit de boom kijken en liever handel drijven dan produceren. Nochtans is het de productie die de meeste toegevoegde waarde biedt. Vroeger subsidieerde men bedrijven. Dit is in Europa (globalisatie) niet meer toegestaan, ik meen dat dit Europees standpunt verdedigbaar is. Wij moeten dus op zoek naar iets anders, iets dat de solidariteit niet al te zeer in het gedrang brengt, vanwege ons pensioen en de ziekteverzekering. Maar nogmaals, het wetsvoorstel Decroly is niet het goede antwoord.
En zo zie je maar dat het niet makkelijk is het vrije marktsysteem inhoudelijk te verbeteren, laat staan te wijzigen.
Je zegt het prachtig ! “De globaal georganiseerde schrik” Georganiseerd door wie ? Mijnheer Decroly om zijn wettekst erdoor te krijgen ? In elk geval is de taal die de vakbond hanteert meermaals “opruiend” te noemen en wanneer er dan een “vakbondsactie” geweest is wordt alles weer kalm en is er eigenlijk niets veranderd. Is dit de rangen sluiten ? Behoort de georganiseerde schrik tot het arsenaal van de vakbond ?
Je derde laatste paragraaf omschrijft goed het probleem van de werkloosheid en de rijkdom die er naast te bespeuren is. Maar hier moet je een beetje beslagen zijn in de economie om te beseffen dat deze rijkdom niet zomaar verdeeld kan worden. Vernietiging van het productie apparaat of zijn werkingsmiddelen leidt bijna steeds tot bankroet van de betreffende onderneming of financiële groep en daar is niemand bij gebaat, zoals de gebeurtenissen van de laatste 4 jaren ons getoond hebben. Om dit te bereiken zijn zeer bedachtzame en omkeerbare wetten nodig. De obsessie van de VLD om de belastingen ten allen prijze te willen verlagen is begrijpelijk als je vergelijkt met onze buurlanden, maar is misplaatst in de context van onze openbare schuld. Daarom is het voorstel van de Waalse president Van Cauwenberghe om aan deficit spending te doen des te schandaliger, omdat zijn enige bedoeling is dat enkel Vlaanderen deze kost zou betalen. Solidariteit is nog altijd geen synoniem voor idiotie.
In het voorgaande kun je dus lezen wat er mis is met het voorstel Decroly. Even kort samengevat, werktijdverkorting met behoud van loon is slechts mogelijk indien het rendement met dezelfde waarde stijgt. Op die manier creëer je geen arbeidsplaatsen. En anders ga je het patrimonium van de bedrijven aantasten en het probleem enkel vergroten. Zij die denken dat de bedrijven voldoende kapitaal hebben om dit te betalen op lange termijn vergissen zich. Zij die denken dat kapitalisten onder deze voorwaarden in België zullen investeren vergissen zich des te meer.
Het enige alternatief is flexibiliteit, het uurloon blijft gelijk, de bedrijven maken geen winst op de kap van de werknemer, en er komt een roulatiesysteem dat iedereen zijn deel geeft volgens de beschikbare arbeid. U zou eens moeten informeren hoe het bij de dokwerkers in Antwerpen gaat. Het systeem bestaat hier al jaren. Decroly is niet nodig.
Nog iets, wat doe je met mensen die niet bruikbaar zijn omdat zij de verkeerde studies gevolgd hebben ? Niemand wenst zijn handen vuil te maken, maar wanneer dit de enige jobs zijn die gevraagd worden wat dan ? Vergeet toch niet dat iedereen die een baan heeft zijn auto moet laten onderhouden, zijn sanitair moet laten herstellen, zijn patatten laat poten en oogsten door een landbouwer, zijn kleding laat weven en maken door Aziaten (geintje) etc, etc, etc
Wij, Belgen hebben een zeer hoge rijkdom verworven, zelfs de werklozen zijn rijk t.o.v. meer dan de helft van de wereldbevolking. Wij spreken van sociale afbraak die er lijkt aan te komen, maar dat is blijkbaar het ergste niet. Iedereen beseft dat wij door de globalisatie een deel van onze rijkdom zullen moeten inleveren, en de armen kijken naar de rijken en de rijken naar de armen, maar iedereen weet dat het het middenveld is met 80% van de werknemers die het gelag zullen betalen.
Wat je laatste paragraaf betreft, men kan dit een zeer lovenswaardig standpunt vinden, maar ik vraag mij af waarom men iets zou moeten betalen voor iets dat men niet ontvangt en waarom de winsten die vroeger gemaakt werden door eender welke instelling als extravagant of overdreven moeten bestempeld worden. Ik wil je er trouwens op wijzen dat veel van dit geld verdeeld zit onder de bevolking als “spaargeld” en dat een dergelijke maatregel wel eens heel pijnlijk zou kunnen zijn voor vele gepensioneerden en werklozen (velen leven van een uitkering plus hun spaargeld). De sociale zekerheid zou dan toch weer moeten bijspringen en tenslotte zou een groot deel van het werkkapitaal vergooit zijn aan het buitenland en zou onze sociale zekerheid in de problemen zitten. Blijf maar bij je utopie. Ik wil je er wel op wijzen dat mijn utopie, de studies wat meer richten naar de werkelijke behoeften niets kost en binnen de vier jaar geld opbrengt.
Peter Van den Branden